Bu konuda ayrıca yazacaklarımız olacak.
Sayıştay Raporu;
C) Büyükşehir Belediyesi Taşınmazının Ticaret Merkezi Yapılması Adına Kat
Karşılığı İnşaat Sözleşmesi Yapılması Sonucu Taşınmazdan Faydalanılamaması
İzmir ilinin şehir merkezinde bulunan 20.866,10 m2 bir taşınmazın 1997 yılından
itibaren şantiye alanı olarak atıl halde kaldığı görülmüştür.
Büyükşehir Belediyesi ile iki şirket tarafından kurulan bir ortaklık arasında, İzmir 7’inci
Noterliğinin 03.07.1997 tarih ve 29333 yevmiye numarası ile tanzim edilen kat karşılığı inşaatsözleşmesi imzalanmıştır. Yapılan sözleşmede birinci husus; Konak İlçesi, İsmet Kaptan Mahallesi, 1039 ada 8 parsel üzerine imar planlarına, ihale dosyası ve mahal listeleri ile yapılan sözleşme eki avan projesine göre yüklenici tarafından yerine getirilecek Büyükşehir Belediyesince onaylanacak projeye göre; konferans salonu, tiyatro salonu, sinema salonları, sergi salonları, katlı otopark, ticaret merkezi, otel ve turizm merkezi, alışveriş merkezi, mağaza, trafo ve jeneratör, destek ünitelerin inşaa edilmesi ile büyükşehir belediyesine ait olacak bölümleri bila bedel yapılarak teslim edilmesidir. İkinci husus; Kahramanlar Otoparkının Alanı’nda belediyece verilecek proje ve teknik şartnamelere uygun olarak yaklaşık 35.000 m2 inşaat alanlı katlı otopark 15 yıl süreyle işletmek şartıyla bilabedel inşaa edilerek Büyükşehir Belediyesine teslim edilmesi ve ilave 1.701.000,00 TL peşin bedelin %50’sinin sözleşmenin imzalanmasından itibaren 30 gün içerisinde, %50’sinin de 60 gün içerisinde ödenmesi
hususlarını kapsamaktadır. Sözleşme konusu ikinci husus sözleşme hükümleri çerçevesinde Kahramanlar Katlı Otoparkının inşası yüklenicisi tarafından gerçekleştirilmiş ve yüklenici tarafından işletilerek 03.11.2015 tarihinde idareye devredilmiştir.
Sözleşmenin imzalanmasını takiben, sözleşme yüklenicisi tarafından gerekli projeler
hazırlanarak alınan inşaat ruhsatına dayalı olarak inşaata başlanmışsa da, İzmir 3’üncü İdare
Mahkemesinin 1998/458 esasına kayden açılan imar planının ve inşaat ruhsatının iptali
istemiyle açılan dava sonucunda imar planlarına aykırılık sebebiyle 03.06.1999 tarihinde
yürütmenin durdurulmasına karar verilmiş ve 8 parselde başlamış olan inşaat durdurulmuştur.
Daha sonraki süreçte imar planları büyükşehir belediyesi ile ilgili ilçe belediyesi tarafından yenilenmiş fakat yine alınan yargı kararlarıyla imar planları iptal edilmiş ve 8 parseldeki taşınmazın plansız alan olarak kalması dolayısıyla inşaat durdurulmuştur.
09.07.2001 tarihinde sözleşme yüklenicisinin iki ortağının aynı bankaya borçlu olması
nedeniyle malvarlıklarına TMSF tarafından el konulmuş ve ortaklığın tüm malvarlığına 6183 sayılı Kanun kapsamında takipler başlatılmış ve bu takipler kesinleşmiştir. Bu devralma işleminde TMSF, kanunların kendisine tanıdığı yetkiler çerçevesinde, alacaklarının tahsiline ilişkin olarak verilmiş bir yetki olması sebebiyle, şirketin tüzel kişiliğinde değişiklik yapmamıştır. Şirketin tüzel kişiliği TMSF’den ayrı ve bağımsız olarak devam etmiştir.
09.03.2009 tarihinde Büyükşehir Belediyesi ve ortaklık arasında protokol imzalanmış,
protokol ile sözleşme konusu Büyükşehir Belediye payının %30’a çıkarılarak belediye hizmet binası yapılması, kalan %70’in ise yükleniciye ait olması şeklinde karar alınmıştır. Yapılan protokolün 8’inci maddesinde bu hükümler çerçevesinde ek bir sözleşme yapılacağı da ayrıca kararlaştırılmıştır. Bu protokol konusu kapsamında Büyükşehir Belediyesi ile ortaklık arasında 10.02.2014 tarihli yapılan sözleşme ile ilk sözleşme tadil edilmiş olup sözleşmeye protokol konusunda belirlenen hükümler eklenmiş ve sözleşme değiştirilmiştir.
Ayrıca söz konusu taşınmaz için, TMSF’nin 5411 sayılı Bankalar Kanunu’nun 134’üncü
maddesi; “…6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri
uyarınca haczedilen aktif değerler ile lisans, ruhsat ve imtiyaz sözleşmelerinden doğan haklar ve bu varlıkların feri veya mütemmim cüzü niteliğindeki sözleşmelerden doğan, ancak başlı başına iktisadî değeri olmayanlar da dahil olmak üzere diğer tüm hak ve varlıkları bir araya getirerek, ticarî ve iktisadî bütünlük oluşturarak alıcısına geçişini sağlayacak şekilde satışına.”hükmü yetkisine istinaden TMSF tarafından üç kez taşınmaz satış kararı alınmış, ilgili kararların ilki fon kurulu kararı ile ikinci ve üçüncüsü ise ihaleye katılan olmaması dolayısıyla uygulanmamıştır. Daha sonra dördüncü kez satış kararı alınmış, taşınmaz 80.000.000,00 Amerikan doları muhammen bedel ile satışa çıkarılmış olup 19.01.2016 tarihinde ihale edilmiştir.
İhale Şartnamesi’nin 8.4.1’inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Ege Dünya Ticaret
Merkezi (Taşınmaz) Ticari ve İktisadi Bütünlüğü ihalesinin “Kurul” tarafından onaylanması tarihinden itibaren 30 ay geçmesine rağmen “İhaleyi Kazanan”ın kusuru olmaksızın, inşaat ruhsatının alınamaması halinde, “Kurul” tarafından ihale iptal edilecektir.” hükmünde belirtilen 30 aylık süre 24.09.2018 tarihinde dolmuş ve bu tarihe kadar ihale alıcısı tarafından inşaat ruhsatı alınamadığından ihale iptal edilmiş, taşınmazın eski maliklerine iadesine karar verilmiş,
Konak Tapu Müdürlüğü nezdinde tüm takyidatların ihyası yapılmış ve eski yüklenici adına tapu tescili sağlanmıştır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 2’nci
maddesinde kamu kaynağı borçlanma suretiyle elde edilen imkânlar dahil kamuya ait gelirler, taşınır ve taşınmazlar, hesaplarda bulunan para, alacak ve haklar ile her türlü değerleri ifade ettiği belirtilmiş olup yine Mezkur Kanun’un “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesinde, “Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek Kamu İdaresi cevabında, sürecin idari ve yargısal gelişimi hakkında bilgi verilmiştir. Belediyeye ait İzmir ili, Konak İlçesi, İsmet Kaptan Mahallesi, 1039 ada 8 parsele konu alanla ilgili İzmir 7. Noterliği’nin 03.07.1997 tarih ve 29333 yevmiye numaralı Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin feshi, taşınmazın tapu kaydının iptali ile Belediye adına tescili talebi ile açılan İzmir 21. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/86 Esas sayılı dosyasının aynı Mahkemenin 2020/65 Esası ile birleşerek derdest olduğu, Mahkemece verilecek karar sonucu taşınmazın hukuken yararlanılabilir bir konuma geleceği, olası kamu zararının iş bu dava ile talep edildiği,zorundadır.” denilmektedir.
Yine bu kapsamda yüklenicilerin teminatlarının nakde çevrilmesi için de hukuki sürecin başlatıldığı, konunun yargıya taşınması sebebi ile kamu zararı olup olmadığı, var ise ne kadar olduğu, Belediyenin bu zarardan sorumlu olup olmadığı, kimden tazmin edilmesi gerektiği konularının yapılan yargılama sonucu belli olacağı, bu sebeple bu aşamada 5018 sayılı Kanun’un ilgili maddeleri kapsamında kamu zararı oluşmadığı, taşınmazın İzmir iline yeniden kazandırılması için yasal sürecin devam ettiği ifade edilmiştir. Kamu İdaresinin hukuki süreci işlettiği anlaşılmış olup, bu sürecin Belediyenin lehine olacak şekilde takip edilmesi son derece önemlidir. Sonuç olarak, İzmir ilinin şehir merkezinde bulunan 20.866,10 m2 bir taşınmazın 1997 yılından itibaren şantiye alanı olarak kalması hem şehirde yaşayan insanların güvenliği açısından Belediye sorumluluğu doğurmakta hem de kamu kaynağı olan taşınmazın etkili, ekonomik ve verimli kullanılmadığını göstermektedir.
Bu sebeple yürürlükte bulunan imar planları doğrultusunda söz konusu taşınmazın Belediye tarafından İzmir iline yeniden kazandırılması gerekmekte olup kamu kaynağı olan taşınmazın kullanımı sağlanmasına yönelik idari ve yargısal sürecin takip edilmesi gerekmektedir.
