Her şey usulüne uygun olarak mı verildi, yoksa...,
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün 10.08.2015 tarihli yazısında, "Ankara Asfaltı No:385 Naldöken- Bornova adresinde yer alan İZBETON A.Ş. 'ne ait 'Asfalt Plent Tesisi' İl Müdürlüğümüzden 07.08.2015 tarih ve 1982 sayılı yazımız ile "Hava Emisyonu" konulu Geçici Faaliyet Belgesi almıştır." denilmekte.
Nitekim T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı; Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, İzin ve Lisans Daire Başkanlığı, Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı tarafından geçici faaliyet belgesi (GFB) düzenlenen işletmeler listesinde de İzbeton A.Ş. nin Ek-2 kapsamında Hava Emisyon konulu 07.08.2015 tarihinden geçerli olmak üzere 07.08.2016 tarihine kadar geçerli GFB belgesi aldığı anlaşılmaktadır.
Aklımıza takılan şu; Bilgilendirme yazısında asfalt plent tesisi GFB almıştır denilmiş, işletmeler listesindeki ifadeye bakacak olursak asfalt plent tesisi ya da hazır beton tesisi ya da başka bir tesis adı geçmiyor. Yani Naldöken adresli İZBETON A.Ş. tesis ve faaliyetlerinin bütününe bu belge verilmiş sonucuna varıyorum. Şayet geneline verildi ise atık su konulu izinden ve bertaraf/geri kazanım konulu izinden nasıl muaf oldular? Ve yine eğer geneline verildiyse Ek-1 kapsamındaki faaliyetleri (detaylandıracağız) üzerinden ve bakanlık tarafından değerlendirilmesi gerekirdi. Yani GFB başvuru esnasında ya il müdürlüğü sunulan başvuru belgeleri ile yanlış yönlendirildi, ya göz yumuldu, ya da ek-1 kapsamında dediğim konularda ben yanılıyorum.
Bundan sonrasını da Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği maddelerini baz alarak durumu izah etmeye çalışacağız;
Yönetmeliğin Genel Hükümler başlığı altında 5. maddede ifade edildiği üzere; çevre izni veya çevre izin ve lisansına tabi işletmeler çevresel etkilerine göre Ek-1 ve Ek-2 listelerinde sınıflandırılmıştır.
Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan işletmeler, faaliyette bulunabilmeleri için, öncelikle geçici faaliyet belgesi almak zorundadır.
Geçici faaliyet belgesi alan işletmeler belge tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde çevre izin veya çevre izin ve lisans belgesi almak zorundadır.
İZBETON faaliyetlerini göz önüne alacak olursak;
Ek-1 kapsamındaki faaliyet ve tesisler
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkları Depolama Tesisleri (Moloz Döküm sahaları) (3. sınıf atık depolama tesisi)
Asfalt Plenti (Diğer firmaların atıklarının kabulü suretiyle demir cürufundan asfalt üretimi yapılması sebebiyle)
Dayanak;
8. Atık Yönetimi
8.1 Atık ara depolama, geri kazanım ve bertaraf tesisleri (Hava emisyon konulu çevre izni konusunda getirilen muafiyet tüm geri kazanım tesisleri ile atık yakma ve birlikte yakma tesisleri için geçerli değildir. Çevresel Gürültü konulu çevre izni konusunda getirilen muafiyet ise atık pil ve akümülatör ile ömrünü tamamlamış lastik geri kazanım tesisleri için geçerli değildir). 1,2
Ek-2 kapsamındaki faaliyet ve tesisler
Hazır Beton Santrali
Parke/bordür Üretim Tesisi
Asfalt Plenti
Stok sahası
Dayanak;
2. Madencilik ve Yapı Malzemeleri Endüstrisi
2.13 Üretim kapasitesi 10 m3/saat veya üzerinde olan, çimento kullanarak beton, harç veya yol malzemesi üreten tesisler; malzemelerin sadece kuru oldukları zaman karıştırıldıkları yerler dahil. (Hazır beton Santrali)
2.14 Üretim kapasitesi 5 ton/saat ve üzerinde olan, çimento veya diğer bağlayıcı maddeler kullanarak, sıkıştırma darbe, sarsma ve titreşim yoluyla şekillendirilmiş malzeme üreten tesisler. (Parke/Bordür Üretim Tesisi) (Hatta demir cürufundan üretim yapılıyorsa 8.1 kapsamında değerlendirilmeli)
2.15 Yol malzemesi hazırlayan asfalt plent tesisleriyle (katran eritme ve püskürtme tesisleri dahil) mineral malzemeli bitüm veya katran karışımlarını eriten ve üreten tesisler.1 (Asfalt Plenti)
9.11 200 ton/gün ve üzerinde kuru durumda iken tozuma yapabilen yığma maddelerin, damperli araçlar veya devirmeli depolar, kepçeler veya teknik araç ve gereçlerle doldurulup boşaltıldığı açık veya tam kapalı olmayan depolama veya eleme-paketleme tesisleri. (200 ton/gün veya üzerinde madde aktarılan tesisler ile hurda metal depolama sahaları dahil olup, hafriyat çalışmaları hariçtir). (Stok Sahası)
İZBETON A.Ş. tesis ve faaliyetleri sadece asfalt tesisinden ibaret olsaydı İl Müdürlüğü bilgilendirme yazısında ve Bakanlık GFB alan işletmeler listesinde yer aldığı gibi sadece Ek-2 Hava Emisyon konulu çevre iznine tabidir diyebilirdik (Atık su deşarjından nasıl muaf oldukları ayrıca bir muallâk). Ancak yukarıda açıkladığım izne tabi faaliyetler ve İZBETON A.Ş’nin web sitesinde yayımladığı ve ulusal kanallarda çıkan haberler dikkate alınacak olursa;
http://www.izbeton.com.tr/Haberler/32
http://www.izbeton.com.tr/Haberler/27
http://www.izbeton.com.tr/Haberler/67
Haberlerden anlaşılacağı üzere, asfalt üretimi yapılırken bir başka tesisin/işletmenin atığı (Demir cürufu) değerlendirilerek üretim yapılıyor. Hatta 67 nolu habere bakılacak olursa asfalt üretiminin yanı sıra beton/parke üretiminde de kullanılıyor ya da kullanılacak.
İlk bakışta bu heyecan verici ve çevre için oldukça önemli bir atılım olarak görünebilir. Keza yurtdışında da bu tür malzemeler yol yapımında senelerdir kullanılmakta (düşük trafik yoğunluğu olan yollar bir tarafa, baraj yolları gibi ağır iş makinelerinin çalıştığı çok ciddi güzergahlarda da dayanıklılık ve sağlamlığı yüzünden tercih edilmekte, kullanılmakta).(Amerika'yı yeniden keşfediyoruz).
Özetle;
1. İZBETON A.Ş. neden Ek-1 değil de Ek-2 kapsamında değerlendirilmiştir?
2. Şayet Ek-2 kapsamında ise, geri kazanım yapılarak asfalt üretildiği haberleri ile kamuoyu mu yanıltmaktadır?. Yoksa İl Çevre Müdürlüğü/Bakanlık mı yanıltılmaktadır?
Eğer haberler doğru ise Çevre Lisansı olmadan İZBETON A.Ş. mevzuata aykırı olarak atık (Demir cürufu) nasıl kabul ederek üretim yapmakta? Yine mevzuat gereği atık üreticisi firmalar, atıklarını mevzuata uygun şekilde bertaraf etmek zorunda, lisanssız bir firmaya nasıl atık gönderiyorlar? (Cürufu gönderen firmalarında ceza alması lazım) atıklar hangi atık kodu ile kabul ediliyor? Analiz raporları var mı? İlgili kayıtları tutuluyor mu? Tehlikesizliğinden nasıl emin olunabiliyor?
Üretim de kullanılan ham maddeler değiştiği için ÇED raporunda ilgili güncellemeler yapılmış mı?
(2) Geçici faaliyet belgesi ile faaliyet gösteren işletmelerin geçici faaliyet belgesi başvuru aşamasında sunmuş olduğu bilgi ve belgelere aykırı çalıştığının tespit edilmesi durumunda yetkili merci tarafından Çevre Kanunu’nun ilgili maddeleri uyarınca idari yaptırım uygulanarak geçici faaliyet belgesi iptal edilir.
Açıklama;
İZBETON A.Ş. GFB başvuru aşamasında sunduğu bilgi ve belgeleri bilmiyoruz. Ancak;
(3) Geçici faaliyet belgesi başvurusu reddedilen veya geçici faaliyet belgesi iptal edilen işletmeler; bir defaya mahsus olmak üzere, reddedilen veya iptal edilen başvuruya ait her bir çevre izni veya çevre izin ve lisans konusu için 19 uncu madde uyarınca belirlenen belge bedeli kadar ödeme yaparak tekrar müracaatta bulunur. Bu işletmeler için izin süreci yeniden başlatılır. Başlatılan süreç sonunda geçici faaliyet belgesi veya çevre izni/çevre izin ve lisans belgesini alamayan işletmeler altmış takvim günü süresince faaliyette bulunamaz ve geçici faaliyet belgesi başvurusu yapamaz. Bahsedilen altmış takvim günü sonunda gerçekleştirilecek geçici faaliyet belgesi veya çevre izin/çevre izin ve lisans belgesi başvurularında belge bedeli olarak 19 uncu madde uyarınca belirlenen bedellerin iki katı uygulanır. Bu başvuru süreci sonunda da geçici faaliyet belgesi veya çevre izni/çevre izin ve lisans belgesini alamayan işletmeler doksan takvim günü süresince faaliyette bulunamaz ve geçici faaliyet belgesi başvurusu yapamaz. Geçici faaliyet belgesi veya çevre izin veya çevre izin ve lisansı belgesi olmaksızın faaliyette bulunan işletmeler hakkında 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili maddeleri uyarınca idari yaptırımlar uygulanır.
(4) Yükümlülükleri doğrultusunda yapılacak belgelendirmelerde ve beyanlarında usulsüz ve gerçeğe aykırı bilgi ve belge tespit edilen tesislere 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili maddeleri uyarınca idari yaptırım uygulanır ve geçici faaliyet belgeleri iptal edilir. Bu işletmelerin doksan takvim günü süresince faaliyeti durdurulur. İptal edilen başvuruya ait her bir çevre izni veya çevre izin ve lisans konusu için 19 uncu madde uyarınca belirlenen belge bedellerinin iki katı, tekrarında dört katı uygulanır, müteakip tekrarında ise faaliyet 1 yıl süresince durdurulur.